یکی از روش های کسب دانش گروهی مورد استفاده، تکنیک دلفی است که فرایندی دارای ساختار برای پیش بینی و کمک به تصمیم گیری در طی راندهای پیمایشی، جمع آوری اطلاعات و در نهایت، اجتماعی گروهی است. در حالی که اکثر پیمایش ها سعی در پاسخ به سوال «چه هست» دارند، دلفی به سوال «چه می تواند/چه باید باشد» پاسخ می دهد.

مقدمه و هدف پژوهش: در این مقاله با نگاهی به جامعیت برنامه ریزی شهری از نظر موضوع و از نظر گروه های ذی نفع و هدف و نیاز موکد به تصمیم گیری چند بعدی کارشناسان در مراحل مختلف به تشریح فن دلفی و جایگاه آن در فرایندکلان برنامه ریزی و برنامه ریزی و مدیریت شهری پرداخته می شود.روش پژوهش: برای بررسی جایگاه تکنیک یادشده در فرایندِ برنامه ریزی و مدیریت شهری از روش ترکیبی اسنادی،کتابخانه ای و تحلیلی، استفاده شده است.یافته ها: با توجه به اینکه شهر جزو سیستم های احتمال آمیز پیچیده است و برنامه ریزی یک اقدام با ماهیت سیاسی می باشد که که نحوه تخصیص قدرت و منابع را در بین گروهها و بازیگران شهری تحت تاثیر قرار می دهد تکنیک دلفی یکی از ابزارهای کارآمد در اصلاح روند های تصمیم گیری و مدیریت و برنامه ریزی صحیح امور شهری می باشد.نتیجه گیری: با توجه به جامعیت برنامه ریزی شهری از نظر موضوع و از نظر گروه های ذینفع و نیاز موکد به تصمیم گیری چند بعدی مدیران، این تکنیک می تواند در بررسی مسایل و موضوعات شهری و در تصمیمات کمیسیون های مختلف شهری موثر افتد و از حداکثر مشارکت شهروندان در برنامه های شهری استفاده نماید این فن بادرگیرکردن مردم و نمایندگان منتخب آنها و احزاب و اصناف مختلف درفرایندتصمیم گیری و مدیریت شهری دغدغه چگونگی بهره مندی از مشارکتهای مردم را کاهش می دهد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مقدمه: در بیماری همه گیر ویروس کرونا (SARS-CoV-2) 2019 (COVID-19) بار جهانی بر سیستم های مراقبت های بهداشتی به طور قابل توجهی افزایش یافت (1). و منجر به تغییرات بی سابقه در سازماندهی و ارائه مراقبت های بهداشتی در سطوح ملی، سیستمی و سازمانی شد. پرستاران در سطح جهانی به عنوان محوری برای مراقبت های بهداشتی در یک زمینه همه گیر شناخته می شوند (2). پرستاران در خط مقدم مراقبت و آسیب پذیرتر هستند. موقعیت های تهدید کننده زندگی باعث می شود که وضعیت فیزیکی و روانی پرستار در طول شیوع همه گیر کووید-19بسیار استرس زا باشد (3). مجموعه رو به رشدی از تحقیقات نگرانی های عمیقی را در مورد تأثیر کار در طول همه گیری کووید-19 بر سلامت و رفاه این گروه برجسته می کند. تا به امروز، هزاران نفر از پرسنل مراقبت های بهداشتی در سراسر جهان بر اثر کووید-19 (4) جان خود را از دست داده اند، و همچنین شواهد بیان گر سطوح بالای استرس روانی و فرسودگی شغلی به دلیل افزایش ناگهانی تقاضا و حجم کاری ناشی از آن می باشد (2). از طرفی در طول بحران، مردم در تلاش هستند تا خود را با شرایط عادی جدید وفق دهند، در حالی که پرسنل تیم مراقبت بهداشتی از جمله پرستاران هنوز در زیر بار سنگین این بیماری همه گیر در حال مبارزه هستند و بسیاری از آنها به دلیل کمبود تجهیزات حفاظتی و قرار گرفتن مداوم در معرض ویروس طی ساعت ها تماس روزانه با بیماران، خودشان بیمار می شوند (5). همانطور که بررسی ها نشان می دهد پرستاران با مسائل عمده ای در این شرایط از قبیل کمبود پرستار، تخت و تجهیزات پزشکی از جمله تجهیزات حفاظت فردی و تغییرات روانی و ترس از عفونت بحرانی مواجه اند. تحقیقات بیشتر به منظور کشف تجربیات پرستارانی که در خط مقدم خدمت می کنند برای توسعه بیشتر، آمادگی و اقدامات واکنشی برای وضعیت آینده مورد نیاز است (6). بررسی مسائلی که پرستاران در طول نبرد با کوید19 با آنها روبرو می شوند، به حمایت از آنها کمک می کند و پروتکل ها و برنامه هایی را برای بهبود آمادگی آنها توسعه می بخشد. پیامدهای این یافته ها ممکن است به ارائه پشتیبانی و شناسایی نیازهای پرستاران کمک کند (5). پرستاران جهت ارائه راه حل های سریع و خلاقانه نقش حیاتی دارند، با توجه به این که نظرات آنها برای تعیین اولویتهای تحقیق عمدتا تعیین نشده است لزوم بیشتر دستیابی به اطلاعات در این مورد می تواند برای بیماران و خانواده آنها مفید باشد (2). تعیین اولویتهای تحقیقات برای شیوه های حرفه ای پرستاری که از شواهد برای ارائه مراقبت بهینه استفاده می کنند، حیاتی است (5). تعیین اولویتهای پژوهشی به عنوان نقطه کلیدی و آغازین چرخه مدیریت پژوهش به شمار می آید، به طوری که موضوعات کاربردی با توجه به محدودیت تخصیص بودجه تعیین می شود (7). تعیین اولویتهای تحقیقاتی می تواند باعث ارتباط بیشتر بین موضوعات پژوهشی در پرستاری با دولت و موسسات سرمایه گذاری و ارائه خدمت و نظم بخشیدن به تحقیق گردد و از انجام ناهماهنگ و پراکنده پژوهش­های پرستاری (که خود منجر به عدم کارآیی ودوباره کاری می­شود) جلوگیری کند (8). استفاده از این اولویت ها می تواند برای سازماندهی واکنش جامعه پرستاران به همه گیری COVID-19 مفید باشد. همچنین تعیین اولویتهای تحقیقی در پرستاری کرونا می تواند در تدوین سیاست­ها و نوآوریهای بهداشتی موثر باشد. از طرفی بدون اطلاعات نمی توان پرستاری COVID-19 موجود را ترسیم کرد (2). در طی بررسی کلی کمیته تحقیقات کوید 19 کشور اولویتهای تحقیقاتی کوید 19 در سه حوزه اصلی مدیریت بالینی و اقدامات بهداشتی و پاسخ های اجتماعی و اقتصادی و هشت حوزه فرعی غربالگری و آزمایش، درمان دارویی، مراقبت های ویژه، پروفیلاکسی، پیش آگهی، مدیریت بالینی اثرات پاندمی بر سلامت، پیشگیری از عفونت و حفاظت فردی مشخص شده است (9). اما تا به امروز، علیرغم انبوه فعالیت های تحقیقاتی هیچ رویکرد هماهنگی برای جلب اولویت های پرستاری برای تحقیقات در طول همه گیری کووید-19 وجود نداشته است (2)، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین اولویت های تحقیقاتی پرستاری در همه گیری کووید-19 در ایران با تکنیک دلفی طراحی گردید. مواد و روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی و سنتی دلفی است که به روش پیمایشی (کلاسیک تعدیل شده) جهت تعیین اولویت های پژوهشی پرستاری کرونا انجام گرفت. تکنیک دلفی فرایندی دارای ساختار برای پیش بینی و کمک به تصمیم گیری در طی راندهای پیمایشی، جمع آوری اطلاعات و در نهایت، اجماع گروهی است (10). هدف از بکارگیری روش دلفی، مشخص کردن یک یا طیف محدودی از تخمین­های عددی اولویت­های پژوهشی پرستاری کرونا می باشد. پس از تصویب طرح در معاونت پژوهشی دانشگاه و تأیید در کمیته اخلاق، پژوهشگر، ابتدا با مرور متون مرتبط و بهره گیری از نتایج مطالعات مرتبط با اولویت­های پژوهشی پرستاری کرونا در کشورهای مختلف، فهرستی از موضوعات و زیر موضوعات پژوهشی و ملاک اولویت بندی آنها را استخراج گردید (طراحی پرسشنامه). سپس گروه خبرگان به تعداد 55 نفر (با در نظر گرفتن 25 درصد ریزش) به صورت هدفمند از میان افراد مسئول در حوزه پرستاری کرونا شامل اعضای بورد پرستاری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و اعضا پرستاری در ستاد کرونا، سرپرست کلیه مراکز تحقیقاتی و مدیران گروه پرستاری ومعاونین آموزشی تعدادی از دانشکده های پرستاری و مامایی شامل تهران، شهید بهشتی، ایران، مشهد، تبریز، اصفهان، یزد، ساری، اهواز، همدان، ارومیه، بندرعباس و زاهدان با حداقل سه سال سابقه کار انتخاب و بعد از استخراج تلفن تماس و آدرس پستی آن ها با رضایت و توافق افراد وارد مطالعه شدند. بعد از تدوین پرسشنامه اولیه و شناسایی گروه خبرگان، مراحل دلفی اجرا گردید. پرسشنامه طراحی شده به نمونه های واجد شرایط جهت تعیین اولویت موارد طرح شده در پرسشنامه براساس ملاک ها ارسال شد تا نظرات خود را در رابطه با درجه اهمیت از 1-3 (کم(1)-متوسط(2)-زیاد(3)) ابراز نمایند. یک سوال باز نیز برای ابراز نمونه­ها از موارد غیر از آنچه در پرسشنامه مطرح شده درنظر گرفته شد. پرسشنامه ها همراه با نامه ای که در آن اهداف طرح، کاربرد نتایج و آخرین مهلت ارسال پاسخ مشخص بود، از طریق پست الکترونیکی و یا حضوری توزیع شد. همچنین با تهیه پرسشنامه انلاین از طریق واتس اپ برای مواردی که پاسخ نداده بودند ارسال گردید. پس از بازگشت پرسشنامه ها، تحلیل آنها به روش کمی با تعیین میانگین و انحراف معیار نمره پاسخ ها برای هر یک از موضوعات انجام شد. محاسبه میانگین امتیازات با کمک نرم افزار آماری SPSS ورژن 21 انجام شد. بر اساس تحلیل نتایج مواردی که امتیاز 2 و بالاتر داده شدند به عنوان اولویت شناخته شد و بر اساس میانگین بالاتر و انحراف معیار کمتر لیست شدند. در مرحله دوم موضوعات مطرح شده در مرحله اول در قالب یک پرسشنامه در اختیار خبرگان قرار گرفت تا درجه توافق خود را با اولویت هر مورد با نمره دهی از 1تا 7 تعیین نمایند. در این مرحله چنانچه موضوعات درجه توافق بالاتر از 5 داشتند در لیست قرار گرفتند. در پایان این مرحله، فهرست نهایی اولویت­های پژوهشی پرستاری کوید 19 در ایران استخراج شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای مشتمل بر سه بخش: بخش اول شامل ویژگی­های فردی شامل سن، جنس، سابقه کاراموزشی و بالینی، نوع مسئولیت، تحصیلات، محل فعالیت، بخش دوم شامل فهرستی از عناوین پژوهشی جهت اولویت بندی با مقیاس نمره ای از 1تا 3 و درجه توافق 7-1، بخش سوم شامل یک سؤال باز جهت ذکر اولویت بندی عناوین پژوهشی دیگری که به نظر شرکت کننده ها در لیست پیشنهادی نیامده بود. یافته ها: از تعداد 30 نفر افراد دعوت شده در راند اول، 20 نفر مطالعه را تا پایان راند دوم همراهی نمودند. 55 درصد شرکت کنندگان زن و 45 درصد مرد بودند. میانگین سنی نمونه ها 2/52 سال بود. 100 درصد شرکت کنندگان از نظر تخصص، دارای مدرک پرستاری دکترا بودند. از نظر سابقه کاری حرفه ای نمونه ها دارای میانگین 8/8 سال سابقه کار بالینی و 1/23 سال سابقه کار آموزشی داشتند. پیش نویس اولیه لیست اولویت های پژوهشی استخراج شده از اسناد موجود در شش حیطه شامل 87 اولویت بود. 16 مورد در حیطه روانی عاطفی، 16مورد در حیطه آموزشی پژوهشی، 18 مورد در حیطه مدیریت پرستاری، 13 مورد در حیطه مراقبت پرستاری، 18مورد در حیطه پیشگیری و اپیدمیولوژی و 6 مورد در حیطه فناوری سلامت قرار گرفت. در راند اول مطالعه، از تعداد 55 نفر افراد دعوت شده 30 نفر (میزان پاسخ 54 درصد) با پیگیری های مداوم از طریق تماس تلفنی و پیامک طی زمان تعیین شده پرسشنامه­ی راند اول را پاسخ دادند. در این مرحله موضوعاتی که میانگین امتیاز آنها دو یا بالاتر بود، انتخاب و به عنوان اولویت پژوهشی محسوب شدند. اولویت هریک ازموارد با نمره میانگین بالاتر و انحراف معیار کمتر مشخص گردید. همچنین پس از تحلیل کیفی به روش تحلیل محتوی از نظرات مشارکت کنندگان در سوال باز موارد جدیدی در حیطه های مختلف تنظیم و مواردی نیز ادغام گردید. بدین طریق 19 مورد حذف، 8 مورد ادغام و 13 مورد اضافه و نهایتا 77 اولویت پژوهشی استخراج و اساس تدوین پرسشنامه ساختارمند راند دوم را تشکیل دادند. در راند دوم مطالعه، با پیگیری های مکرر 20 نفر (میزان پاسخ 67 درصد) پرسشنامه­ی این مرحله از مطالعه را تکمیل کردند و درجه توافق خود را با اولویت­های پژوهشی مطرح شده از 1-7 تعیین کردند. پس از محاسبه میانگین وانحراف معیار هریک، با توجه به این که تمامی موضوعات درجه توافق بالاتر از 5 داشتند در لیست قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعه دلفی در پاسخ به پرسشنامه های راند اول و دوم منجر به تکمیل اولویت ها از 87 اولویت به 77 اولویت نهایی گردید. نهایتا به ترتیب اولویت در هر یک ازشش حیطه روانی عاطفی (8 مورد)، حیطه آموزشی پژوهشی (16مورد)، حیطه مدیریت پرستاری (16 مورد)، حیطه مراقبت پرستاری (11 مورد)، حیطه پیشگیری و اپیدمیولوژی (21 مورد)، و حیطه فناوری سلامت مدیریتی (6 مورد) لیست گردید. اولین اولویت در حیطه روانی عاطفی بررسی مسایل روانی اجتماعی و پیامدهای مربوط به آنها در بیماران و خانواده های درگیر با کوید 19، در حیطه آموزشی پژوهشی استراتژی های نوآورانه یاددهی-یادگیری و تأثیر بر مراقبت پرستاری در دوران همه گیری کووید-19، در حیطه مدیریت پرستاری بکارگیری شواهد علمی در عمل، در حیطه مراقبت پرستاری تجربه بیماران از خدمات پرستاری ارائه شده در دوران کرونا در بخش، در حیطه پیشگیری و اپیدمیولوژی خطرات شغلی و ایمنی و در حیطه فناوری سلامت مراقبت از راه دور (تله نرسینگ)در طول اپیدمی کووید-19 بود بحث و نتیجه گیری: هدف این مطالعه تعیین اولویتهای پژوهشی پرستاری کرونا در ایران به روش دلفی بود. بر اساس نتایج این مطالعه، اولویتهای پژوهشی پرستاری در در شش حیطه روانی عاطفی، آموزشی پژوهشی، مدیریت پرستاری، مراقبت پرستاری، پیشگیری و اپیدمیولوژی و فناوری سلامت تعیین گردید که این اولویت ها می­توانند چارچوبی برای پژوهش در حوزه پرستاری کرونا در سطح کشور باشند. از آنجا که پرستاران در پاسخ به سطح تقاضای خدمات بهداشتی و الگوهای در حال تغییر، نقش های اختصاصی و گسترده ای در برنامه ریزی مراقبت های بهداشتی و ارائه خدمات به عهده دارند، حرفه پرستاری به طور فزاینده ای به عنوان پیشرو در تحقیقات، بالین و سیاست گذاری خدمات بهداشتی محسوب می شود (11). در مطالعه حاضر حیطه های شناسایی شده به عنوان اولویت های پژوهشی، با شکاف­های شناسایی شده در منابع موجود همسو هستند(2, 4). این پژوهش همسو با مطالعات قبلی (4) نشان داد که سلامت روانی یک حوزه مهم برای پایداری خدمات پرستاری و بهداشتی در طول همه گیری است. بار کووید-19 بر کارکنان و بیماران هنوز به طور کامل درک نشده است. با این وجود، شواهد فزاینده ای از تأثیر منفی کووید-19 بر استرس، فرسودگی شغلی و سلامت روانی جمعیت و نیروی کار بهداشتی وجود دارد. به علاوه، «آسیب های اخلاقی» متحمل شده توسط کارکنانی که با چالش های اخلاقی روبه رو می شوند و ممکن است برای آن ها آمادگی نداشته باشند، در کنار نگرانی از مواجهه با موقعیت های جدید بدون آموزش و پشتیبانی کافی، پیچیدگی بیشتری به عرصه بازیابی سلامت روان می افزاید (12, 13). مرکز تحقیقاتی سلامت ملی، سلامت روان را به عنوان یک حوزه اولویت شناسایی و معرفی می کنند. پرستاران و بازدیدکنندگان سلامت در موقعیت ایده آلی برای توسعه و ارائه مداخلات روانشناختی متمرکز به بیماران و مردم هستند. به همین ترتیب، مجموعه شواهدی مبنی بر اثرات منفی این بیماری همه گیر بر سلامت روان نیروی کار پرستاری در حال ایجاد است، که تحقیقاتی را برای ارتقای تاب آوری و رفاه در درازمدت در زمینه شرایط کارکنان از قبل بهینه تر ضروری می کند(14). از طرفی، مشکلات روانی و چالش های بهداشتی اجتماعی بی سابقه مربوط به این همه گیری وحشتناک موضوع مهمی است که به تحقیقات علمی بیشتر و ارزیابی و راه حل های علم سلامت روان نیازدارد (15). یافته های مطالعه ای نشان داد بدلیل شیوع بالای مشکلات روانی بیماران حتی پس از بهبود از کوید 19 بررسی جامع سلامت روانی جهت ارتقا کیفیت زندگی انان لازم است (16). توسعه برنامه های کاربردی از راه دور مراقبت های پرستاری در طول همه گیری و ارائه راهکارهای فناوری اطلاعات در آموزش پرستاری در دوران همه گیری کووید-19 اولویت بالایی را در این پزوهش بخود اختصاص داد. نیاز به تحقیق در مورد فناوری در پرستاری در 20 سال اخیر بوجود امده است و از ان برای حمایت از مراقبتهای روزانه، کمک به تعامل و اموزش بیماران استفاده شده است (5). بنابراین پرستاری از راه دور به یک مؤلفه ضروری برای ارائه مراقبت های پرستاری تبدیل شده است. در طول همه گیری کووید-19 مراقبت های پرستاری به صورت مستقیم یا مجازی ارائه شده است. اکثریت در حال حاضر در صورت امکان از مراقبت مجازی پرستاری در جامعه استفاده می کنند. بنابراین، مفهوم مراقبت مجازی و مدل مراقبت پرستاری با ارتباطات غیرکلامی، باید توسعه و بررسی شود. (17). همچنین طراحی ابزارهای جدید برای پرستاری از راه دور نیاز به بررسی کیفیت، سهولت و اثربخشی دارد. آمادگی و صلاحیت پرستار در استفاده از فناوری مخابرات باید بررسی شود علاوه بر این، باید پروتکلی برای ارزیابی و پیگیری بیماران از راه دور ارائه شود (4). در طول همه گیری کووید-19 مراقبت های پرستاری به صورت مستقیم یا مجازی ارائه شده است. اکثریت در حال حاضر در صورت امکان از مراقبت مجازی پرستاری در جامعه استفاده می کنند. بنابراین، مفهوم مراقبت مجازی و مدل مراقبت پرستاری با ارتباطات غیرکلامی، باید توسعه و بررسی شود. علاوه بر این، پرستاری از راه دور به یک مؤلفه ضروری برای ارائه مراقبت های پرستاری تبدیل شده است (17). متأسفانه، شکافی در درک چگونگی ارتباط نظریه های پرستاری با عملکرد پرستاری در بحران کووید-19 وجود دارد. شاید بتوانیم مدل های مراقبت پرستاری را برای ایجاد محیط های درمانی ایجاد کنیم. پیوند نظریه های پرستاری با عملکرد پرستاری در باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد (4). آمادگی و صلاحیت پرستار در استفاده از فناوری مخابرات باید بررسی شود. همچنین طراحی ابزارهای جدید برای پرستاری از راه دور نیاز به بررسی کیفیت، سهولت و اثربخشی دارد. دسترسی و کیفیت مراقبت، به ویژه برای جمعیت های محروم، حیاتی خواهد بود. بنابراین توسعه برنامه های کاربردی از راه دور مراقبت های پرستاری در طول همه گیری و ارائه راهکارهای فناوری اطلاعات در آموزش پرستاری در دوران همه گیری کووید-19 از موارد اولویت داری بود که در این پژوهش شناسایی گردید علاوه بر این، باید پروتکلی برای ارزیابی و پیگیری بیماران از راه دور ارائه شود (4). این پژوهش اولویت برای تحقیقات متمرکز، در رابطه با خطرات شغلی و ایمنی (محیط و پرستار و بیماران ) را در حیطه پیشگیری و اپیدمیولوژی برجسته کرد. . سازمان بهداشت جهانی موافق است که رویکردهای جایگزین برای کاهش کمبود تجهیزات حفاظت فردی باید بر اساس شواهد علمی و اصول ارائه مراقبت ایمن باشد (18). این رویکرد بسیار مهم است زیرا نگرانی ها در مورد تجهیزات حفاظت فردی ممکن است نه تنها به دلیل مسائل ایمنی فردی پرستاران، بلکه به دلیل سایر بیماران و انتقال ویروس به افراد دیگر خارج از محل کار ایجاد شود (4). در مطالعه ای به منظور تعیین یک مدل برای اولویتهای پزوهشی در پاندمی کرونا به لزوم انجام تحقیقات در مورد روانشناسی اجتماعی جهت برنامه ریزی اقدامات پیشگیرانه تاکید شده است(19) پیشگیری و کنترل از نقشهای اساسی پرستاران بوده و اموزش انها در این زمینه مهم است (5) و در این راستا تصویر پرستاران در جامعه و رسانه می تواند برایفای نقش انها تاثیر بگذارد. تحقیقات مرتبط با مدیریت منابع انسانی و تجهیزات و مدیریت بحران از اولویت بالایی در این پژوهش برخوردار شد. بدون شک باید از هم اکنون برای آینده ای با تعداد کافی پرستار برنامه ریزی کنیم و کل نیروی پرستاری باید دستمزد بهتری دریافت کنند (20). همچنین شکاف نسلی برای جایگزینی پرستاران بازنشسته وجود دارد. طراحی مدل های کارکنان و استراتژی های منابع انسانی نوآورانه برای جایگزینی نیروهای جدید ضروری است. علاوه بر این، تعهد سازمانی در میان پرستاران به دلیل حجم کاری بالا، حقوق کم، نسبت بالای بیماران/پرستاران و سایر عوامل نیاز به بررسی بیشتر دارد (21). کمبودنیروی انسانی و تجهیزات و منابع پزشکی مانند تجهیزات حفاظت فردی دومین مقوله مهمی است که پرستاران در شواهد موجود در مواجهه با کوید 19 بیان نمودند، این مقوله موجب گسترش عفونت در میان پزشک و پرستار ومرگ انها شده است (22). در دوران همه گیری کووید-19، بخش آموزش یکی از آسیب پذیر ترین بخش ها بود (23). برای مقابله با پیامد های ناشی از تعطیلی مراکز آموزشی و توقف فرایند های آموزشی، فراگیران و اساتید در تمام مقاطع ناگزیر به استفاده از آموزش مجازی به اشکال مختلف شدند (24). آموزش الکترونیکی در آموزش پرستاری ممکن است بر سلامتی بیماران تأثیرگذار باشد. بر اساس مرور متون بسیاری از دانشجویان بیان کردند که دوره های آموزشی الکترونیکی از نظر محتوا و فرایند آموزش از کیفیت مطلوبی برخوردار نبوده (25) و بین محتوا و روش آموزشی و اهداف دانشگاهی تناسب کمی وجود دارد (26). مشکلی دیگر در این بخش مربوط به ماهیت عملی برخی واحد های درسی است که اجرای آن به صورت مجازی امکان پذیر نیست (27). بنابراین استراتژی های نوآورانه یاددهی-یادگیری، استفاده از تجربه دانشجویان و اساتید از آموزش از راه دور و آموزش به بیمار و خانواده آنها، تدوین راهنما )گایدلاین (آموزشی از موارد اولویت داری است که باید مورد توجه و مدنظر قرار گیرد. پیشنهاد می گردد که اولویت های پژوهشی شناسایی شده در هر یک از حیطه ها به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرند همچنین تحقیقات پرستاری در دوران پسا کرونا نیز با توجه به تاثیرات این پاندمی در حوزه های روانی و اجتماعی بر پرستاران و بیماران ادامه یابد

رهبری اثربخش در سازمان، عامل اصلی و اساسی در ایجاد هم فکری و هم دلی است و رهبران موثر کسانی هستند که بتوانند افراد متفاوت را در زیر چتر فکری خود و نظر واحد گرد آورند. پژوهش حاضر به بررسی ابعاد، مولفه ها و شاخص های رهبری اثربخش در ارتش جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه خبرگان این سازمان پرداخته است. پژوهش، ازنظر نتیجه، توسعه ای، از نظر اهداف، کاربردی و ازنظر داده ها، کیفی است. جامعه ی پژوهش را همه ی خبرگان در حوزه ی فرماندهی ارتش که شناخت کاملی از سازمان و اهداف و وظایف آن داشته اند، تشکیل می دهند. روش نمونه گیری هدفمند بود و تعداد افراد نمونه تا حد اشباع نظری، ادامه یافت (در این پژوهش، اشباع نظری در حد 10 خبره به دست آمد). ابزار سنجش، یک پرسش نامه ی 80 سوالی نیمه ساختمند پژوهشگر ساخته بود که با بررسی یافته های پیشین، گردآوری و سپس به کمک فن دلفی فازی در دو مرحله، برای خبرگان ارسال شد و درنهایت 81 سوال نهایی حاصل شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که رهبری اثربخش در ارتش، مشتمل بر 3 بعد فردی، سازمانی، فرا سازمانی و 11 مولفه ی صفات فردی، سلامت روان، اعتقادی، اخلاقی، توانایی های ویژه، توانایی های مدیریتی، توانایی های تخصصی سازمانی، فرهنگی-اجتماعی، اقتصادی، سیاسی-قانونی و فناورانه است.

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی بومی استانداردهای حرفه ای معلمان مقطع متوسطه در محیط های یاددهی - یادگیری انجام شده است. رویکرد پژوهش حاضر، از نوع کیفی و روش مطالعه استفاده از تکنیک دلفی است. ابزار پژوهش، پرسشنامه دلفی و دربر گیرنده 118 سنجه ارزیابی در قالب 12 کلید مولفه استاندردهای حرفه ای است که در نتیجه پایش محیطی و شبکه ای از منابع ملی و بین المللی استخراج شده و محقق آن را پالایش و تنظیم کرده است و در دو دور پیوسته دلفی به صورت الکترونیکی میان 32 نفر نمونه منتخب که به صورت هدفمند گزینش شده اند، توزیع شده و بازخوردها مطابق پیوستار اجماع دلفی به اعضا انعکاس یافته است. تجزیه و تحلیل پاسخ های دلفی تا رسیدن به اجماع نسبی و دستیابی به همرأیی بالا، به روش آمار توصیفی و با استفاده از شاخص های فراوانی، میانگین، انحراف معیار جداول و نمودارها انجام گرفته است. یافته های به دست آمده نشان می دهد متخصصان روی 10 حیطه استاندارد حرفه ای با 44 زیرمولفه یا سنجه عملکرد حرفه ای بومی برای معلمان متوسطه به توافق و اجماع نسبی دست یافته اند که در قالب الگویی مفهومی - تجربی برای مدل بومی استانداردهای حرفه ای معلمان متوسطه اعتباربخشی و ارائه شده است.

پژوهشِ حاضر از منظرِ روش شناسی کیفی به بررسی تفاوت‎های موجود در نوعِ موسیقی مصرفی جوانان شهر تهران و تفسیر ایشان از آن می‎پردازد. جهتِ فهمِ جامعه شناسانۀ تفاوت‎های مصرفِ موسیقی جوانان این موضوع از رهگذرِ سرمایۀ فرهنگی_ مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به داده‎های متنی پژوهش، پژوهشگران از میان روش های کیفی روشِ تحلیلِ محتوای کیفی را انتخاب کرده‎اند. داده های پژوهش از طریقِ مصاحبۀ نیمه ساخت یافته با مشارکت کنندگانِ پژوهش گردآوری شده است. با توجه به اهدافِ پژوهش جریانِ انتخاب مشارکت کنندگان بر مبنای نمونه گیری هدفمند صورت یافته است. پژوهشِ حاضر تفاوت‎هایی که میان کنشگرانِ جوانِ با سرمایۀ فرهنگی متفاوت در حوزۀ مصرفِ موسیقی و تفسیر آن وجود دارد را در قالبِ مفاهیم و مقولاتی نشان داده است. این مفاهیم و مقولات عبارت‎اند از: 1. ذائقۀ تربیت شده و ذائقۀ حسی 2. هارمونی و شوریدگی 3. رهنمون‎های مذهبی: مواجۀ نقدآمیز و مواجۀ طردآمیز 4. شنیدن ناشنیدنی ها و دیدن نادیدنی ها و 5- بخشی از ما. نتایج پژوهشِ حاضر نشان می‎دهد، مادامی که کنشگرانِ اجتماعی در سطحِ بالایی از سرمایۀ فرهنگی قرار دارند، در زمینۀ مصرفِ موسیقی به سمت نوعی فرهنگ گرایی رغبت و گرایش دارند. اما در نقطۀ مقابل کسانی که سرمایۀ فرهنگی به میزان اندکی در اختیار دارند به طبیعت نزدیکتر هستند. به عبارتی، ایشان قادر نیستند خود را وارد کدهایی کنند که با آن بتوانند موسیقی هایی نظیر سنتی، کلاسیک غربی یا موسیقی باروک را بازشناسی کنند. بنابراین از دو مفهومِ محوری فرهنگ‎گرایی و طبیعت‎گرایی جهت صورت‎بندی کردند،تفاوت های موجود در مصرف و تفسیر موسیقی در نزد جوانان می‎توان استفاده کرد.